W skład ogólnej konstrukcji gaśnic wchodzą: zbiornik cylindryczny na środek gaśniczy, głowica, w której znajduje się zawór dźwigniowy (typ Z z przebijakiem) wraz z dyszą wylotową, do której może być podłączony wąż gumowy zakończony pyszczkiem lub prądowniczką pistoletową (zawierające więcej niż 3kg, 3dm3 środka gaśniczego), rurka syfonowa do wynoszenia przez czynnik napędowy substancji gaśniczej ze zbiornika, uchwyt służący do przenoszenia i trzymania gaśnic, zabezpieczenie przed przypadkowym uruchomieniem w postaci zawleczki i plomby.
Gaśnica typu Z posiada często dodatkowo rurkę zaburzeniową i zbiornik na gaz napędowy, który przepływa po przebiciu membrany naboju do zbiornika ze środkiem gaśniczym. Gaśnice typu X - pod stałym ciśnieniem - posiadają manometr (wskaźnik ciśnienia) służący do zewnętrznej kontroli ciśnienia panującego w ich wnętrzu. Podziałka manometru posiada trzy zakresy, z których dwa skrajne pomalowane są na czerwono, środkowy na zielono. Jeśli wskazówka manometru znajduje się na polu zielonym wówczas w zbiorniku panuje prawidłowe ciśnienie, jeśli wychyli się na jedno z pól czerwonych - może to oznaczać niebezpieczny wzrost lub spadek ciśnienia.
Zadaniem czynnika napędowego jest wyrzucanie środka gaśniczego ze zbiornika gaśnicy. Do tego celu stosuje się dwa rodzaje gazów obojętnych (niepalnych), posiadających właściwości gaśnicze, którymi są: azot (N2) i dwutlenek węgla (CO2). Azot wykorzystywany jest głównie w gaśnicach typu X, czyli będących pod stałym ciśnieniem. Dwutlenek węgla wykorzystywany jest do napełniania zbiorniczków montowanych w jednostkach typu Z a także jako środek gaśniczy do ładowania „śniegówek”, gdzie występuje w stanie skroplonym.
Uruchomienie
W celu uruchomienia gaśnicy w pierwszej kolejności należy zerwać plombę i wyciągnąć zawleczkę, aby odblokować zawór dźwigniowy.
Jeżeli gaśnica jest typu X, czyli pod stałym ciśnieniem wówczas naciskamy dźwignię i dyszę wylotową kierujemy na ognisko pożaru. Zgodnie z normami rozładowywanie powinno rozpocząć się w czasie nie dłuższym niż 1 sekunda.
Jeżeli gaśnica jest typu Z, czyli z nabojem, wówczas po dociśnięciu do korpusu dźwigni lub zbijaka grzybkowego należy odczekać 3 - 5 sekund, aby uwolniony z przebitego naboju gaz wymieszał się ze środkiem gaśniczym i wyrównało się ciśnienie wewnątrz zbiornika.
Po odczekaniu stosownego czasu należy rozpocząć gaszenie poprzez otwarcie zaworu odcinającego prądowniczki i kierując ją w stronę płomieni. Bardzo częstym błędem popełnianym w czasie pożaru przez operujących gaśnicami typu Z, jest zbyt szybkie otwarcie zaworu odcinającego co powoduje, że uciekający z nich gaz nie zabiera z sobą dostatecznej ilości środka gaśniczego.
