Zmęczenie fizyczne oraz psychiczne to między innymi:
Zmniejszenie stopnia koncentracji
Wzrost ilości produktów przemiany materii
Utrudnione myślenie
Wyczerpanie zapasów energetycznych
Spowolnienie i osłabienie postrzegania organizmu
Pocenie się (odwodnienie organizmu)
Spadek motywacji
Spadek elektrolitów, co przyśpiesza rozwój zmęczenia
Pogorszenie koordynacji ruchowej
Zaburzenia emocjonalne ( rozdrażnienie)
Nastawienie systemu nerwowego na odpoczynek (senność, ziewanie)
Spadek formy fizycznej i energii
Wzrost liczby zachorowań, urazów i wypadków
Wzrost liczby błędów i czasy reakcji
Rozróżnia się następujące postacie zmęczenia:
znużenie – występuje przy małym wysiłku, zwłaszcza w przypadku monotonii, monotypii, przy braku zaangażowania emocjonalnego.
podostre – występuje przy krótkotrwałym, maksymalnym obciążeniu lub średnim nieco dłuższym, nie zagraża zdrowiu, szybko ustępuje.
ostre – występuje przy intensywnym, krótkotrwałym wysiłku fizycznym lub umysłowym.
przewlekłe – występuje przy skumulowaniu małych zmęczeo, trudne do rozpoznania i do zlikwidowania. Jest często następstwem złej organizacji pracy.
wyczerpanie – występuje po wysiłku, przewyższającym możliwości człowieka, objawia się drżeniem mięśni, nudnościami, powiększeniem wątroby.
Czynniki wpływające na proces zmęczenia:
- rodzaj wysiłku i intensywność wysiłku
- rodzaj wykonywanej czynności i czas jej wykonywania
- ilość przerw, długość przerw, rozmieszczenie ich w czasie pracy
- czynniki organizacyjne
- motywacja i stopień zaangażowania pracownika do pracy
- zdrowie pracownika
- stopień adaptacji pracownika
- sposób odżywiania
- warunki środowiskowe
- długość wypoczynku ( pomiędzy zmianami) i urlopu
- sposób wykorzystania czasu wypoczynku (pomiędzy zmianami) i urlopu
Przeciwdziałanie zmęczeniu:
Prawidłowa organizacja pracy
wprowadzenie 5-dniowego tygodnia pracy
przerwy w pracy (przerwa pomiędzy zmianami powinna wynosid przynajmniej 11 godzin)
zastosowanie rytmizacji - mniejsze zużycie energii pracownika
Racjonalne wykorzystanie czasu wolnego
- trening czyli ukierunkowany wysiłek fizyczny (marszobieg, pływanie, jazda na rowerze)
Przerwy w pracy
Przerwy w odpowiednim czasie, o odpowiedniej długości i w odpowiedniej ilości prowadzą do odnowy organizmu. Daje to możliwośd wydłużenia efektywnego czasy pracy przy zachowaniu optymalnego nakładu fizjologicznego człowieka.
Zasady stosowania przerw w pracy:
Sumaryczny czas trwania wszystkich przerw to równy lub nieco mniejszy od: 15% całkowitego czasu pracy
– 30% całkowitego czasy pracy dla prac ciężkich
Rozmieszczenie przerw w czasie w przypadku:
jednej przerwy – pomiędzy 1/3 a ½ całkowitego czasu pracy
dwóch przerw – w 1/3 i w 2/3 całkowitego czasu pracy (druga przerwa – dłuższa)
Im cięższa praca, tym przerwa większa
Więcej przerw krótszych jest lepsze niż mniej przerw dłuższych
