Zarządzanie bezpieczeństwem pracy, Blog sklep bhp

Bezpieczeństwo pracy można ogólnie określić jako brak tych spośród warunków, które mogą powodować śmierć, obrażenia, chorobę zawodową lub uszkodzenie lub utratę wyposażenia lub majątku. Działalność w zakresie bezpieczeństwa ma zatem na celu zapobieganie wypadkom przy pracy i usprawnianie warunków pracy, tak aby nie stały się one szkodliwe dla zdrowia. Bardziej użytecznym pojęciem jest zarządzanie bezpieczeństwem, które jest działaniem nastawionym na zredukowanie ryzyka utraty życia i zdrowia w pracy do akceptowanego poziomu granicznego, a następnie na utrzymanie go na założonym lub niższym poziomie. System zarządzania bezpieczeństwem powinien być dostosowany do występujących zagrożeń i obejmować następujące obszary:

- personel, zadania i obowiązki, szkolenia, podwykonawcy;

- identyfikację ryzyka; ‰ eksploatację i konserwację;

- zarządzanie zmianami i projektowanie;

- planowanie sytuacji awaryjnych;

- przeglądy wewnętrzne i analizę wypadków;

- ocenę efektywności zarządzania;

Istotnym elementem zarządzania bezpieczeństwem jest jego ujęcie proceduralne w postaci:

- programu organizacji bezpiecznej pracy;

- wyeliminowania przestojów w czasie zmiany roboczej z winy niskiego poziomu dokumentacji technicznej bądź z braku synchronizacji procesów pracy;

- usprawnienia organizacji obsługi stanowiska i pracownika pod względem świadczeń socjalnych i kulturalnych;

- usprawnienia przygotowania stanowiska pod względem dostaw materiałów, części, narzędzi tak, aby pracownik podczas zmiany roboczej nie był zmuszony do wykonywania czynności przygotowawczo-zakończeniowych, pomocniczych, porządkowych, organizacyjnych i innych;

- usprawnienia transportu między stanowiskami; 

- usprawnienia organizacji obsługi eksploatacyjnej stanowisk (konserwacja, remonty w sytuacjach awaryjnych);

- poprawa wykorzystania czasu pracy (organizowanie pracy na dwie zmiany, w zespołach w formach autonomicznych);

- zmniejszenia uciążliwości pracy pod względem wysiłku fizycznego i psychicznego, poprawienia warunków środowiska materialnego, w tym warunków bezpieczeństwa pracy;

- eliminacji przyczyn złej jakości produkcji oraz zwiększenia niezawodności produkowanych wyrobów;

- lepszego wykorzystania środków ochrony osobistej przed szkodliwymi warunkami pracy (odzież ochronna, obuwie ochronne)

W wyniku działalności Polskiego Normalizacyjnego Komitetu w dniu 15 lipca 1999 r. ustanowiono pierwszą polską normę PN–N–18 001 określającą specyfikacje do systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Druga norma ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny w dniu 11 stycznia 2000 r.: PN–N–18 002 zawiera ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. Kolejna norma z tej serii: PN–N–18 004 zawiera wytyczne do praktycznego wdrażania w przedsiębiorstwach systemów zarządzania bhp i jest normą wspierającą wymagania zawarte w normie PN–N–18 001.

Obecnie trwają prace nad opracowaniem norm międzynarodowych dotyczących systemów zarządzania bezpieczeństwem na wzór norm serii ISO 9000 i ISO 14 00041. Koszty związane z błędami w zarządzaniu bezpieczeństwem są w skali światowej bardzo wysokie. Można podać, że straty spowodowane wypadkami przy pracy, przeciętnie wynoszą w każdym kraju 1-4% dochodu narodowego.

Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy jest realizowane przez monitorowanie oraz audytowanie bezpieczeństwa i higieny pracy. Można wyróżnić dwa rodzaje monitorowania: 

- monitorowanie proaktywne, które powinno obejmować co najmniej identyfikację zagrożeń występujących na stanowiskach pracy oraz ocenę związanego z nimi ryzyka zawodowego;

- monitorowanie reaktywne, gdzie należy przeprowadzać analizę przyczyn wypadków przy pracy.

Czynników monitorowania proaktywnego i reaktywnego jest znacznie więcej i dlatego w miarę potrzeb i możliwości, należy włączyć je do systemu.

Istotną rolę w systemie zarządzania bezpieczeństwem w zakładzie pracy, odgrywają audyty. Kształt systemu audytu powinien być oparty na bieżącej praktyce oraz odpowiadać charakterowi i aktywności zawodowej danej jednostki organizacyjnej. Regularne spotkania, przeprowadzane przez przełożonych wszystkich szczebli mogą przyczynić się do wykrywania niepewnych działań i eliminowania ich zanim jeszcze dojdzie do wypadku. Częścią audytu jest obserwacja ludzi podczas ich codziennych zajęć. Wskazane jest przy tym nie tylko stwierdzanie, że ktoś nie przestrzega jakiegoś przepisu, lecz również spokojne ustalenie przyczyn takiego stanu rzeczy. Wspólnie z pracownikami należy rozważać, jak można byłoby pracować bezpiecznie.

Ważne jest, by pracownicy dostrzegali zainteresowanie swoich przełożonych ich bezpieczeństwem. Już tylko z tego powodu audyty nie powinny być powierzane tylko osobom z zewnątrz – ekspertom ds. bezpieczeństwa. Dobrze jest, gdy pracownicy określają własne przepisy bezpieczeństwa dla swoich zespołów, korzystając ze wsparcia ze strony fachowców. Pracownicy którzy wnieśli własne pomysły do tworzenia kultury bezpieczeństwa będą staranniej przestrzegać przyjętych przepisów. Efektywna kultura bezpieczeństwa musi zatem pochodzić od najwyższego kierownictwa, ponieważ gdy wszyscy menedżerowie pilnują tej kwestii z pełnym zaangażowaniem, możliwe jest również odpowiednie myślenie całej załogi. Osoby ponoszące odpowiedzialność za produkcję, koszty, jakość i produktywność powinny być odpowiedzialne również za bezpieczeństwo. Postawa kierownictwa musi przekonać pracowników, że wdrażany system bezpieczeństwa posiada odpowiedni priorytet, a jego realizacja jest istotna dla wyników przedsiębiorstwa, a tym samym jest korzystna dla wszystkich pracowników. Bezpieczeństwo rozpoczyna się więc na samej górze, ale każdy musi czuć się odpowiedzialny za bezpieczeństwo własne i swoich współpracowników.